Beschreibung:

(Flandres, Carte manuscrite) - -[VILLEGAS, Adriaan ?].- " Chaerte figuratyve vande rechten gheleghentheyt vande Vlaemse zeecosten begrenzende van Grevelynghe tot het Landeken van Byervlyet met alle de naerste gheleghen steden, dorpen, revyeren, velden meersschen, bosschen ende bracken uuytte zee te lande invloyende, mitsgaeders de cloosteren, abdyen, casteelen, ende principaele heerweghen ghemaect opde oude ghewonelicke lantmaete vande Vlaempse mylen". [NA 1640]. Pentekening in bruine inkt, papier 46 x 176 cm op papier 48,5 x 177,5 cm, gewassen en ingekleurd.


UITZONDERLIJKE HANDGETEKENDE KAART VAN DE NOORDZEEKUST. Met 2 stadszichten van Duinkerke en Brugge. Weergave van straten, molens, versterkte steden (Gravelines, Bourbourg, Sint-Winoksbergen, Sluis, Ijzendijke, Oostburg, Veurne, Nieuwpoort, etc.) met wapenschilden, ingedijkte polders en forten. Ter hoogte van Sluis en Aardenburg geeft de kaart een gedetailleerd beeld van de verdedigingslinie met fortengordel en tussenliggende waterwegen ontworpen tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) door de bevelhebber van de Spaanse troepen in Vlaanderen, graaf Fontaine. Met ondermeer het Isabellafort (1622), Theresiafort (1622), Fort Oranje (1621), Fort Nassau (1621) etc. De aanwezigheid van de Kruisdijckschans (1640) nabij Aardenburg, de omwalling van het latere dorp Retranchement (1630-1640) en de vierkante aarden omwallingen van de Cantelmolinie (1632-1640), terwijl cruciale fortificaties als Redoute Berchem (1643) en Loofort (1643) niet aanwezig zijn, laten veronderstellen dat de kaart kort na 1640 werd opgesteld bij de aanvang van de vredesonderhandelingen voor de Vrede van Münster (1648). Het groeiende nationale bewustzijn is ook terug te vinden in de bijna gelijktijdige publicatie van Sanderus' "Flandria Illustrata" tussen 1641 en 1644. Het zicht op Duinkerken dat de Spaanse troepen ondersteunde, situeert de kaart vermoedelijk aan Spaanse zijde. Vormelijke overeenkomsten met het werk van Adriaan Villegas (1594-1669) ondersteunen deze voorlopige hypothese, zie bv. de "Chaerte figuratyve vande rechte gheleghentheid vande steden van Brugghe, Damme ende Sluys [...]" uit 1650. Tevens kon Villegas gebruik maken van kaarten van graaf Fontaine. Hoewel het gebied rond Sluis het meeste verwijzingen naar de ontstaansperiode bevat, vertoont de hele kaart een gedetailleerde uitwerking. De vraag stelt zich dan ook in wiens opdracht deze overzichtskaart gemaakt werd, wat de bronnen waren en of ze deel uitmaakte van een serie (vermelding "N°1"). # Oostende verloren, Sluis gewonnen 39; # Leiden, Universiteitsbibliotheek P37N83; # Forten en verdedigingswerken in het Oost- en West-Vlaamse Krekengebied 52-55; # J.L. Meulemeester, "Van Brugge naar de zee", Vlaanderen 49(2000), 38; # Archives générales du royaume T459-8521. Herkomst : Albert Van Loock (cachet, # Lugt 3751). -- Exceptionnelle carte manuscrite de la Mer du Nord, peut-être exécutée par le cartographe Adriaan Villegas dont peu de cartes ont été conservées. Longue de 176 cm, elle figure également les villes de Dunkerque et Bruges et est datable d'après 1640, càd lors des négociations de paix clôturant la Guerre de Quatre-Vingts Ans (1568-1648). Top J'enchéris